Pupil (Göz Bebeği)

Pupil (göz bebeği) irisin ortasında yer alan ve göz küresine dışarıdan bakıldığında siyah bir delik olarak gözlemlenen açıklıktır. Göz küresine ulaşan ışık bu açıklıktan geçerek gözün arkasındaki sinir tabakasına (retina) ulaşmakta ve görme fonksiyonu başlamaktadır.

Pupil muayenesi rutin oftalmolojik muayenenin vazgeçilmez bir parçasıdır.  Hayatı tehdit edebilecek anevrizma, betin kanaması ve tümör gibi patolojiler ilk bulguları olarak pupili etkileyebilirler.

Erişkinlerde normal pupil çapı aydınlıkta 2- 4 mm, karanlıkta ise 4- 8 mm dir. Normal şartlarda her iki gözdeki pupil çapının benzer olması beklenir. Farklı olması durumuna anisokori denilir. Anisokori saptandığında nedeninin ortaya çıkarılması şarttır.

Pupil çapı iriste yer alan iki zıt  fonksiyonlu kas ile kontrol edilmekte ve göze giren ışık miktarı ayarlanmaktadır. Pupil çapı yaşa, psikolojik duruma, kullanılan ilaçlara, ortamdaki ışık miktarına ve kişinin odaklamak istediği mesafeye göre değişir. İlaç zehirlenmeleri, beyin kanamaları, nörolojik hastalıklar, kafa içi sinir felçleri, enfeksiyonlar ve ani psikolojik durum değişikliklerinin ilk bulgusu pupil çap değişiklikleri olabilir.

ANİSOKORİ: Her iki gözdeki pupil (göz bebeği) çapının birbirinden farklı olmasına anisokori adı verilir.

Anisokori genellikle şikayete yol açmaz. Hastalar fotofobi (ışık hassasiyeti), karanlık- aydınlık değişimlerine ve odaklama mesafesi değişimlerine zor adaptasyon veya bulanık görme şikayeti ile gelebilirler. Genellikle rutin göz muayenesinde hekim tarafından tespit edilir.

Anisokori fizyolojik olabildiği gibi patolojik de olabilir. Fizyolojik anisokori en sık anisokori nedenidir, toplumun %20’ sinde saptanabilir. Genellikle iki göz arasındaki pupil çap farkı 1mm den daha azdır. Bu fark büyük çoğunlukla parlak ve loş ışıkta aynı miktardadır.

Anisokori tespit edildiğinde ilaç hikayesi, göz enfeksiyonu, yüz ve boyun travması, baş/ yüz ağrısı, çift görme ve kapak değişikleri sorgulanmalıdır. Pupilin ışığa verdiği yanıt ve anisokori miktarının aydınlık ve karanlık ortamdaki değişimi test edilmelidir. Patolojik anisokoriden şüphelenildiği durumlarda yapılacak özel testlerle neden ortaya çıkarılmalıdır.

Yaş ile, uyku hali, korneal yaralanma ve göz içi iltihap ile pupil küçülür. Pontine kanama, opioid zehirlenmesi, veya pilokarpin kullanımı aşırı küçük pupile neden olur.

Çok yüksek göz içi basıncında ve genel nöbet geçirme sonrası pupil büyür. Ciddi endişe, uyarıcı ilaç kullanımı, anti parasempatik ilaçlar aşırı büyük pupile neden olur.